21 декабря 2019 года в Буддийском университете состоится XXXIII конкурс по бурятскому языку " ЭХЭ ХЭЛЭН МАНАЙ БАЯЛИГ", среди школьников Этнической Бурятии на знание бурятского языка, традиции и культуры.
Организатор : Буддийская традиционная Сангха России, Буддийский университет "Даши Чойнхорлин" им. Дамба Даржа Заяева.
Конкурс пройдет при поддержке Группа компаний "Титан".
За прошедшие пять с половиной лет этот замечательный конкурс, проходящий каждый месяц учебного года, с октября по май, уже выпустил в большую жизнь многие сотни выпускников средних школ Этнической Бурятии, с твердым духовным наказом любить свою родину, уважать свой родной язык, говорить на родном языке, почитать его и передавать дальше, как огонь жизни истории своего народа, своей семьи, своей школы, своего района, своего села, уважать свой народ, духовную культуру и национальные традиции. Никогда и нигде не забывать о том, что родной язык, его диалекты — это корни и ствол общего древа единого бурятского народа.
Напомним, что от конкурса к конкурсу оргкомитет праздника старается ввести все новые и новые виды состязаний, которые приносят нашим детям огромную практическую пользу, как в быту, в жизни, так и в сфере личностного роста, духовного развития, становления характера, обретению множества важнейших навыков — и в этом мы видим серьезнейший вклад Сангхи России в фундаментальное развитие личности подрастающего поколения Бурятии.
Положение
БУДДЫН ШАЖАНТАНАЙ ЗАНШАЛТА САНГХА «ДАШИ ЧОЙНХОРЛИН» ГЭСЭН БУДДЫН ШАЖАНАЙ ЕХЭ СУРГУУЛИ
«ЭХЭ ХЭЛЭН – МАНАЙ БАЯЛИГ» Бүгэдэ Буряадай сургуулинууд хоорондын 33-дахи наадам
2019 оной декабриин 21
Эбээн тэдхэгшэ: Худалдаа-наймаанай «ТИТАН» хамжаан
НААДАМАЙ ЗОРИЛГОНУУД
Наадам буряад хэлэнэй гайхамшагта баялиг болохо нютаг хэлэнүүдые алдангүй үлээхэ, нютаг хэлээрээ харилсаха таарамжатай оршон байгуулхын тула эмхидхэгдэнэ.
Хүүгэд, залуушуулые буряад хэлэ үзэхэдэнь урмашуулан, түрэл арадайнгаа хэлэ, соёл, уралиг арьбадхаха хүсэл дэмжэжэ, арадаймнай баялиг болохо эхэ хэлээ хүндэлэн үргэлжэлүүлхэ.
Эхэ хэлэнэйнгээ нөөсэ баяжуулха даабаринуудаа үргэдхэхэ, хүүгэдэй зохёохы арга боломжо хурсадхаха.
НААДАМАЙ САГАЙ ХУБААРИ
1. Наадам Ивалгын дасанда 12 сарын 21-дэ үглөөнэй 10-саа, бүридхэл 9.00 сагаа сэхилхэ.
2. Энэл үдэр декабриин 21-дэ үдэрэй 12 сагаас «Буряад ФМ» радиодо эрхим хүдэлмэринүүдэй буулгабари 45-дахи, 29-дэхи гэрнүүдтэ үнгэрхэ. Бүлэгэй хүүгэдээс, багшанараас интервью абалга.
НААДАМАЙ ЭРИЛТЭНҮҮД
1. Найма-юсэн хүтэй бүлэгтэ (команда) эхин, дунда, ахамад ангинуудай сурагшад бүридэн орохо ёсотой. Бүлэгэй бүридэлдэ буряад заншалаар үсэеэ гүрэнхэй 70 хубинь басагад байха зэргэтэй. Бейджигүүдээ бу мартагты!
2. Сургуулиин түлөөлэгшэд өөрын нютаг хэлэн дээрээ хэлэхэ, хөөрэхэ, хэсэн ажалаа хамгаалха.
3. «Нютагай бүжэг», «Уран гартан», «Уран дархан», «Уран баримал», «Хамба ламын шан абалгын тэмсээн» гэсэн урилдаануудта тусхай бэлэдхэлтэй гэшүүд тус-тустаа ороно.
4. Мэдүүлгэеэ, уридшалан шалгагдаха толинуудаа үгтэсэн болзор соонь эльгээгты.
5. Бүлэгэй бэшэ гэшүүд хамта (2-3 хүн) «Буряад хэлэнэй» даабаринуудые нэгэ доро 2 часай туршада хэхэ. Үдэөөс урда бүлэгөөрөө ороод, бүгэдэ нэгэ доро даабаринуудаа дүүргэхэ. Буряад хэлэ хүгжөөхэ тэмсээнүүд: хонин талын «Блиц-урилдаан», «Бэлигүүн толи», «Хэлээ баяжуулая!», «Баян хэлэтэй арад ерээдүйтэй». Энэ даабарида жюриин гэшүүдэй табисан оноонууд бүридхэгдөөд, нэгэ сэгнэлтээр табигдаха.
6. «Ород хэлэнээс оршуулга. Уран уншалга» гэсэн тэмсээндэ оршуулгаяа асарха, мүн оршуулсан үгүүлэлээ нэгэ доро бултааран уншаха.
7. Үдын хойно бүлэгүүд (8 хүтэй команда) үрөөнүүдээр таража, «Этигэл Хамбын магтаал», «Доншуур маани», «Сагаан Дара эхын магтаал…» сээжээр гүйсэдхэхэ .
8. Иимэ түхэлөөр үнгэрһэн урилдаанаймнай удаа бүхы оноонууд согсологдожо, һууринууд олгогдохо.
НААДАМАЙ ШАТАНУУД
Табан хушуу мал гэгдэһэн морин, үхэр, хонин, ямаа, тэмээгээ үе наhаараа үдхэжэ hууhан буряад зоной ажабайдалые адууhа малhаа амяарнь харахын аргагүй юм. Тиимэһээ эхэ хэлэндээ зорюулһан «Эхэ хэлэн – манай баялиг» гэһэн наадамай шатанууд үндэһэн шагай нааданай буудалнуудай нэрээр нэрлэгдэнхэй.
Шагайнууд хонин, ямаан, морин, үхэр, тэмээн гэһэн ондо ондоо үзэгдэлтэй байдаг юм. Хабтайжа бүхыгөөд унаһан шагайе «хонин» («бүхэ»), хонхойгоод унаһыень «ямаан» («хонхо»), бүтүү талаараа өөдөө хараад тогтоһониинь «морин», хээтэй хажуугаараа өөдөө хараһаниинь «үхэр», сомсойгоод тогтошоһониинь «тэмээн» («ёро») болодог юм.
I ШАТА
МОРИН ТАЛА
а) Нютаг хэлэнэй толинууд
б) Нютагай бүжэг
ХОНИН ТАЛА
а) Блиц-урилдаан «Элдэб асуудалнууд»
б) Бэлигүүн толи
в) Хэлээ баяжуулая! «Та – манда, бидэ – танда»
г) Баян хэлэтэй арад – ерээдүйтэй! (домоглоһон хөөрөөнүүд)
ҮХЭР ТАЛА:
Ородой мэдээжэ уран зохёолшодой бэшэһэн богонихон үгүүлэлнүүдые оршуулха, уранаар нэгэ доро бүлэгөөрөө уншаха (хоороор).
ЯМААН ТАЛА
а) Этигэл Хамбадаа зальбарал
б) Доншуур маани
в) Сагаан Дара Эхын магтаал
ТЭМЭЭН ТАЛА
а) Уран гартан
б) Модон дархан
в) Уран баримал
II ШАТА
ЭТИГЭЛЭЙ ХАМБЫН СУРГААЛНУУД
Полное положение смотрите на сайте!